Οι συνεντεύξεις του Fabio Scandone
Α′ Μέρος – Ταξίδι στην Αθήνα

Αθήνα. Όσα φτιασίδια κι αν βάλουν στα οικονομικά κιτάπια της χώρας οι πιστωτές της Ε.Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η  τραμουντάνα που γέννησε την κρίση θα φυσάει παγωμένη πάνω κι από τις πιο ηλιόλουστες και ζεστές γωνιές της Αθήνας. Δυο χρόνια μετά το δημοψήφισμα που ήθελε να επικυρώσει με το ποσοστό του 62% το “όχι” της  Ελλάδας απέναντι στις γεμάτες δάκρυ και αίμα επιταγές της τρόικας, αυτές που είχαν κύριο εμπνευστή τους τον Γερμανό υπουργό οικονομικών Schäuble, και μετά από εννιά χρόνια αδιάκοπης κρίσης, η ultra αριστερή κυβέρνηση του Τσίπρα βρέθηκε αντιμέτωπη με ακόμα πιο δραστικά μέτρα λιτότητας σε σχέση με αυτά που εφαρμόστηκαν πριν από το δημοψήφισμα. Αν και ήταν δύσκολο να ληφθούν μέτρα ακόμα πιο δραστικά από εκείνα…
Ποιο το αποτέλεσμα; Το ελληνικό κράτος, που πλέον εξαφανίστηκε από τα πρωτοσέλιδα και από τα διεθνή media, τώρα παραπατάει σε ένα λίμπο που φαίνεται να μην έχει τέλος. Οι επιστήμονες φεύγουν στο εξωτερικό, τα καταστήματα κλείνουν το ένα μετά το άλλο, η ανεργία φτάνει σε ποσοστά ρεκόρ, το αίσθημα παραίτησης διαχέεται παντού. Ακόμα και οι πιο διαυγείς διανοούμενοι στέκονται αμήχανοι μπροστά στην καθημερινή μιζέρια που εξαπλώνεται. Κι όμως τα στοιχεία δηλώνουν μια αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ανώτερη και από αυτή της Γερμανίας ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπέρασε το 2 % του ΑΕΠ.

Η κρίση όμως δαγκώνει. Κλονίζει τις γειτονιές και ανατρέπει τον τρόπο ζωής τής πρωτεύουσας που κατοικείται από τον μισό σχεδόν πληθυσμό όλης της χώρας. Το παραδοσιακό δίκτυο της οικογενειακής αλληλεγγύης δεν καταφέρνει να σηκώσει το τόσο βάρος και τη μοναξιά του νεόπτωχου. Για πρώτη φορά η πλατεία Ομονοίας, η καρδιά αυτής της μητρόπολης, βλέπει τους δικούς της άστεγους να απλώνουν το χέρι ζητώντας κάποια κέρματα. Και δεν πρόκειται για πρόσφυγες. Οι πρόσφυγες καταλύουν στα μακρινά νησιά μπροστά από την Τουρκία και δέχονται τη βοήθεια των ελληνικών οικογενειών. Για πρώτη φορά οι εμπορικοί δρόμοι της πόλης, όπως η οδός Πλάτωνος, έχουν μεταμορφωθεί σε έναν διάδρομο από κατεβασμένα ρολά, κλειστά καταστήματα το ένα δίπλα στο άλλο. Στις συνοικίες που αποτελούσαν πάντα τους χώρους έκφρασης και διαμαρτυρίας των αναρχικών, τα Εξάρχεια και το Πολυτεχνείο, τα πανό διαμαρτυρίας μπορεί να παρέμειναν, μα διαλαλούν μια εκρηκτική φτώχεια. Στον χρυσό ναό του καταναλωτισμού, στο κοσμικό Κολωνάκι, θα ΄λεγε κανείς ότι ακόμα και οι κούκλες στις βιτρίνες είναι πιο θλιμμένες. Οι επώνυμες μπουτίκ είναι μόνιμα άδειες, ακόμα και στις αλλοτινές ώρες αιχμής του Σαββατιάτικου shopping. Η αγοραστική κίνηση στρέφεται όλο και περισσότερο στις low cost λύσεις, στις συνοικιακές λαϊκές αγορές τύπου all inclusive, που τα καθημερινά ψώνια και ο ρουχισμός είναι δίπλα δίπλα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην αναβαθμιζόμενη γειτονιά του Μεταξουργείου. Και στην κεντρική συνοικία του Άγιου Σώστη, οι ουρές των νεόπτωχων πρώην δικηγόρων, εκπαιδευτικών, απολυμένων δημοσίων υπαλλήλων, που περιμένουν για ένα δωρεάν φαγητό έξω από τις εστίες αλληλεγγύης της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μεγαλώνουν….
Άλλοι καιροί εκείνοι της δεκαετίας του ΄70 και του ΄80. Όταν με λεφτά που μύριζαν made in USA οι δρόμοι έβριθαν από νέους “αναρριχώμενους” αστούς και γυναίκες καριέρας. Το ίδιο ίσχυε και για τα χρόνια αμέσως μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ, όταν το πιστωτικό σύστημα επέτρεπε χαμηλό κόστος δανειοληψίας. Μετά ήρθαν οι ανελέητες αλήθειες για τους “πειραγμένους” ισολογισμούς του κράτους κατά την είσοδο της χώρας στο ευρώ και για το δημόσιο χρέος που στην πραγματικότητα ήταν τριπλάσιο από το δηλωμένο. Η χώρα μπήκε στον ζυγό του ζεύγους Merkel-Schäuble με τρία μνημόνια που κάνουν το αίμα να παγώνει στις φλέβες..

Τρομερή η πρόκληση ακόμα και για τον “αντιπολιτικό” πολιτικό χωρίς γραβάτα της ριζοσπαστικής αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, που νίκησε τις εκλογές του 2015 με συμμάχους το λαϊκό μένος και το χρυσό ψέμα περί αναίμακτης εξόδου από την κρίση. Τώρα τον κατηγορούν λίγο πολύ όλοι για εκείνη την παράτολμη υπόσχεση. Έτσι ένα think tank πολύ υψηλού επίπέδου όπως το ΕΛΙΑΜΕΠ, το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, απ΄όπου ο καθηγητής Θάνος Βερέμης καταθέτει το “κατηγορώ” του κατά των φονταμενταλιστών της οικονομίας και του προγράμματος απελευθέρωσής της, γιατί δεν συνοδεύεται από μια αποτελεσματική πολιτική μείωσης του χρέους.

Το ίδιο ισχύει και για τους Έλληνες βιομηχάνους που με τον Γιώργο Ξηρογιάννη επιμένουν στην αναγκαιότητα της μείωσης της φορολογίας για την προσέλκυση ξένων επενδυτών. Τα ίδια θέματα άγγιξε και διεύρυνε εύστοχα ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, ο Luigi Marras, που διατηρεί σαν βασικό άξονα της έντονης διπλωματικής του δραστηριότητας την προώθηση των  ιταλικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Για έλλειψη μιας συνολικής οπτικής μού μίλησε ο αντιπρόεδρος της Edison Hellas, Ιωάννης Ζήσιμος, παρατηρητής αλλά και εξαιρετικός πρωταγωνιστής στον επιχειρηματικό χώρο, ο οποίος εντοπίζει την ανάγκη μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας με κοινό πρόγραμμα σε λίγα αλλά κρίσιμα για την οικονομική ανάπτυξη σημεία. Προσέγγιση που φαίνεται να πείθει όλο και περισσότερους μόνο που, όπως συμβαίνει ενίοτε, ο Τσίπρας μεταμόρφωσε τις αδυναμίες του σε πλεονεκτήματα. Ακριβώς αυτό λέει δια στόματος της μαχητικής βουλευτή τού ΣΥΡΙΖΑ, κ.ας Χρυσούλα Κατσαβριά Σιωροπούλου, η οποία τονίζει ότι “ο ΣΥΡΙΖΑ προκαλεί συνειδητά τους νεοσυντηρητικούς εντός της χώρας καθώς και τους κυρίους της Ε.Ε. με πολιτικές κοινωνικής προστασίας που καταφέρνουν να μετριάσουν τα χτυπήματα της λιτότητας”.

Και αυτή η διελκυστίνδα θα κρατήσει μέχρι τις επόμενες εκλογές που θεωρητικά θα γίνουν το 2019. Εάν βέβαια ο Τσίπρας καταφέρει πραγματικά να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια, σε μια κρίση χωρίς διέξοδο, στην Ελλάδα του 2017…

Fabio Scandone